Trong thị trường chứng khoán, việc đánh giá giá trị cổ phiếu của một công ty là một yếu tố quan trọng đối với các nhà đầu tư. Một trong những công cụ phổ biến để thực hiện việc này là chỉ số P/S (Price/Sales ratio), hay còn gọi là tỷ lệ giá trên doanh thu. Do đó, bài viết này sẽ đi sâu vào phân tích chỉ số P/S, bao gồm định nghĩa chỉ số P/S là gì, cách tính toán, ý nghĩa và những ứng dụng của chỉ số này.
Chỉ số P/S là gì?
Chỉ số P/S (viết tắt từ Price/Sales ratio) hay tỷ lệ giá trên doanh thu chính là một thước đo định giá được sử dụng để so sánh giá cổ phiếu của công ty với doanh thu của công ty đó. Nói cách khác, chỉ số này cho biết nhà đầu tư sẵn sàng chi trả bao nhiêu cho mỗi đồng doanh thu mà công ty tạo ra.
Cách tính chỉ số P/S
Các yếu tố cần nắm trong chỉ số P/S
Để tính toán chính xác chỉ số P/S, nhà đầu tư cần nắm rõ 3 yếu tố sau:
Thị giá cổ phiếu hiện tại (P) – Market Price
Đây là giá cổ phiếu mà nhà đầu tư có thể mua được trên thị trường tại một thời điểm cụ thể. Thông tin này có thể được tìm thấy trên các trang web của Sở Giao dịch Chứng khoán (HOSE, HNX) hoặc các trang web cung cấp dữ liệu tài chính khác.
Doanh thu thuần trên từng cổ phiếu (S) – Sales per Share
Doanh thu thuần trên từng cổ phiếu được tính bằng cách chia Doanh thu thuần của công ty cho Tổng số cổ phiếu đang lưu hành. Doanh thu thuần có thể được tìm thấy trong Báo cáo kết quả kinh doanh của công ty, thường là trong phần “Doanh thu hoạt động”.
Tổng lượng cổ phiếu bình quân đang lưu hành
Đây là số lượng cổ phiếu trung bình của công ty đang lưu hành trong một khoảng thời gian nhất định (thường là một năm). Thông tin này có thể được tìm thấy trong Báo cáo tài chính của công ty, thường là trong phần “Bảng cân đối kế toán”.
Công thức tính chỉ số P/S
P/S = Vốn hóa thị trường / Doanh thu thuần
Trong đó:
Vốn hóa thị trường = Thị giá cổ phiếu hiện tại * Tổng lượng cổ phiếu bình quân đang lưu hành.
Minh họa cách tính chỉ số P/S cụ thể
Để minh họa cách tính chỉ số P/S, chúng ta sẽ sử dụng ví dụ về Công ty A như sau:
Bước 1: Xác định thông tin cần thiết
- Giá cổ phiếu hiện tại (P): Giả sử giá cổ phiếu của Công ty A hiện tại là 120.000 đồng/cổ phiếu.
- Doanh thu thuần: Doanh thu thuần của Công ty A trong năm 2023 là 2.000 tỷ đồng.
- Tổng số cổ phiếu đang lưu hành: Tổng số cổ phiếu đang lưu hành của Công ty A là 100 triệu cổ phiếu.
Bước 2: Tính doanh thu thuần trên mỗi cổ phiếu (EPS)
EPS = Doanh thu thuần / Tổng số cổ phiếu đang lưu hành
EPS = 2.000 tỷ đồng / 100 triệu cổ phiếu = 20.000 đồng/cổ phiếu
Bước 3: Tính vốn hóa thị trường
Vốn hóa thị trường = Giá cổ phiếu hiện tại * Tổng số cổ phiếu đang lưu hành
Vốn hóa thị trường = 120.000 đồng/cổ phiếu * 100 triệu cổ phiếu = 12.000 tỷ đồng
Bước 4: Tính chỉ số P/S
P/S = Vốn hóa thị trường / Doanh thu thuần
P/S = 12.000 tỷ đồng / 2.000 tỷ đồng = 6
Vậy, chỉ số P/S của công ty A là 6. Điều này có nghĩa là nhà đầu tư đang sẵn sàng trả 6 đồng cho mỗi 1 đồng doanh thu mà công ty A tạo ra.
Ưu điểm và nhược điểm của chỉ số P/S
Ưu điểm
Chỉ số P/S có một số ưu điểm sau:
- Đơn giản và dễ hiểu: Công thức tính P/S khá đơn giản và dễ hiểu, chỉ cần sử dụng hai thông tin cơ bản là giá cổ phiếu và doanh thu thuần trên mỗi cổ phiếu. Do đó, nhà đầu tư có thể dễ dàng tính toán và sử dụng chỉ số P/S để so sánh giá trị của các công ty khác nhau.
- Phản ánh mức độ định giá của cổ phiếu: Chỉ số P/S cho biết nhà đầu tư đang sẵn sàng trả bao nhiêu cho mỗi đồng doanh thu của công ty. Do đó, nó có thể được sử dụng để đánh giá mức độ định giá của cổ phiếu so với giá trị thực của công ty.
- Ít bị ảnh hưởng bởi các yếu tố kế toán: Chỉ số P/S ít bị ảnh hưởng bởi các yếu tố kế toán như khấu hao và dự phòng vì nó sử dụng doanh thu thuần, là một con số phản ánh doanh thu thực tế của công ty.
- Sử dụng được cho các công ty mới hoặc mới gặp thua lỗ: Chỉ số P/S có thể được sử dụng cho các công ty mới hoặc thua lỗ, những công ty có thể không có lợi nhuận những tháng đầu để cung cấp thông tin tính toán các chỉ số định giá khác. Bằng cách theo dõi sự biến động của P/S theo thời gian, nhà đầu tư có thể đánh giá được liệu định giá của doanh nghiệp có đang ở mức hợp lý hay không so với quá khứ. Đối với các công ty đang thua lỗ và không thể thu lợi nhuận, P/S có thể được sử dụng để so sánh giá trị của các doanh nghiệp cùng ngành, chỉ báo cho tiềm năng tăng trưởng trong tương lai của doanh nghiệp.
Nhược điểm
Mặc dù chỉ số P/S (Price/Sales ratio) là một công cụ hữu ích để đánh giá giá trị cổ phiếu và so sánh các công ty, chỉ số này cũng có một số nhược điểm cần lưu ý:
- Không phản ánh lợi nhuận: P/S chỉ sử dụng doanh thu và giá cổ phiếu, mà không tính đến lợi nhuận của công ty. Do đó, nó có thể không phản ánh chính xác giá trị của công ty, đặc biệt là đối với các công ty có biên lợi nhuận thấp hoặc đang thua lỗ quá nặng nề
- Bị ảnh hưởng bởi tốc độ tăng trưởng doanh thu: P/S cao có thể cho thấy nhà đầu tư kỳ vọng doanh nghiệp sẽ có mức tăng trưởng doanh thu cao trong tương lai. Tuy nhiên, nếu tốc độ tăng trưởng doanh thu chậm hơn dự kiến, P/S có thể trở nên quá cao và không còn phản ánh giá trị thực của công ty.
- Bị ảnh hưởng bởi cấu trúc chi phí: P/S không cung cấp thông tin về cấu trúc chi phí của công ty. Do đó, bạn có thể thấy hai công ty có cùng P/S nhưng có giá trị khác nhau, tùy thuộc vào hiệu quả hoạt động của từng công ty.
Ý nghĩa của chỉ số P/S
Chỉ số P/S cao hoặc thấp đều mang những ý nghĩa khác nhau trong việc đánh giá triển vọng và tiềm năng tăng giá của cổ phiếu. Một chỉ số P/S cao phản ánh kỳ vọng về triển vọng tăng trưởng doanh thu mạnh mẽ trong tương lai của công ty. Do đó, nhà đầu tư sẵn sàng trả giá cao hơn doanh thu hiện tại để được hưởng lợi nếu doanh nghiệp đạt được doanh số cao hơn trong những giai đoạn tới.
Ngược lại, chỉ số P/S thấp chỉ ra rằng cổ phiếu đang được định giá thấp so với doanh thu hiện tại, điều này có thể do lo ngại về khả năng tăng trưởng doanh thu yếu hoặc thiếu triển vọng từ doanh nghiệp.
Nhìn chung, chỉ số P/S được sử dụng để xem xét mức định giá tương đối của một cổ phiếu so với doanh thu của công ty và so sánh với các công ty khác cùng ngành.
Chỉ số P/S bao nhiêu là hợp lý?
Không có một ngưỡng cố định nào cho chỉ số P/S được coi là hợp lý vì điều này phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác nhau. Tuy nhiên, có một số nguyên tắc chung để xem xét khi đánh giá mức P/S:
- So sánh với ngành: Thay vì xem xét con số P/S tuyệt đối, nhà đầu tư nên so sánh chỉ số này với mức trung bình của ngành mà công ty hoạt động. Một P/S cao hơn mức trung bình ngành có thể cho thấy cổ phiếu đang được định giá cao, và ngược lại.
- Xem xét tăng trưởng doanh thu: Các công ty có dự báo tăng trưởng doanh thu cao thường có chỉ số P/S cao hơn là hợp lý. Nhà đầu tư sẵn sàng trả giá cao hơn cho mỗi đồng doanh thu nếu họ kỳ vọng công ty sẽ tiếp tục tăng doanh số mạnh trong tương lai.
- Xem xét chu kỳ kinh doanh: Ở các giai đoạn khác nhau của chu kỳ kinh doanh, mức P/S cũng có thể khác nhau. P/S có xu hướng cao hơn trong giai đoạn tăng trưởng so với giai đoạn bão hòa.
- Tính đến biên lợi nhuận: Hai công ty có thể có cùng doanh thu nhưng biên lợi nhuận khác nhau. Công ty có biên lợi nhuận cao hơn thường được định giá với P/S cao hơn là phù hợp.
Một số ngưỡng tham khảo mức độ P/S hợp lý như sau:
- P/S < 1 thường là mức định giá thấp
- 1 < P/S < 2 là mức định giá trung bình
- P/S > 2 là mức định giá cao
Tuy nhiên, những ngưỡng này chỉ mang tính tham khảo. Nhà đầu tư cần xem xét kỹ triển vọng và điều kiện cụ thể của từng doanh nghiệp, ngành nghề để đánh giá chính xác mức P/S hợp lý nhất có thể.
Cách sử dụng chỉ số P/S hiệu quả
Dưới đây là một số ứng dụng cụ thể về cách sử dụng chỉ số P/S:
So sánh các công ty trong cùng ngành
P/S có thể được sử dụng để so sánh giá trị của các công ty trong cùng ngành. Điều này là do các công ty trong cùng ngành thường có mức độ lợi nhuận tương tự nhau, vì vậy P/S của chúng có thể được sử dụng để so sánh hiệu quả hoạt động.
Giả sử hai công ty công nghệ có cùng mức lợi nhuận ròng, nhưng một công ty có P/S cao hơn. Điều này có thể cho thấy rằng công ty có P/S cao hơn bị định giá quá cao hoặc có tiềm năng tăng trưởng cao hơn trong tương lai.
Phát hiện các công ty có sự bất thường trong định giá
P/S có thể được sử dụng để phát hiện các công ty bị định giá quá thấp hoặc định giá quá cao trên thị trường. Tỷ lệ giá trên doanh thu (P/S) có thể là một công cụ hữu ích để giúp các nhà đầu tư phát hiện các dấu hiệu doanh nghiệp bóp méo lợi nhuận vì P/S ít bị ảnh hưởng bởi các thao túng kế toán so với các tỷ lệ tài chính khác.
Nếu P/S của doanh nghiệp nghi vấn tăng đột ngột trong khi doanh thu không tăng hoặc tăng chậm, đây có thể là dấu hiệu cho thấy doanh nghiệp đang ghi nhận doanh thu ảo.
Nhà đầu tư nên so sánh tỷ lệ tăng trưởng của các khoản phải thu với tỷ lệ tăng trưởng doanh thu. Nếu tỷ lệ tăng trưởng của các khoản phải thu cao hơn đáng kể so với tỷ lệ tăng trưởng doanh thu, đây có thể là một trong các dấu hiệu cảnh báo.
Theo dõi hiệu suất của một công ty theo thời gian
P/S có thể được sử dụng để theo dõi hiệu suất của một công ty theo thời gian. Nếu P/S của một công ty tăng theo thời gian, điều này có thể cho thấy rằng công ty đang hoạt động tốt và giá trị của nó đang tăng lên. Ngược lại, nếu P/S của một công ty giảm theo thời gian, điều này có thể cho thấy rằng công ty đang hoạt động kém hiệu quả hơn
Qua bài viết trên đây, Connextfx đã cung cấp cho bạn các thông tin cần biết về chỉ số P/S là gì, cách tính toán cũng như cách áp dụng chỉ số P/S hiệu quả. Chỉ số này là một công cụ hữu ích để đánh giá giá trị cổ phiếu của một công ty, tuy nhiên, cần lưu ý rằng P/S chỉ là một yếu tố trong số nhiều yếu tố cần xem xét khi đưa ra quyết định đầu tư.
