Hợp đồng tương lai là sản phẩm giao dịch phổ biến, được nhiều nhà đầu tư lựa chọn khi tham gia vào thị trường chứng khoán phái sinh. Vậy hợp đồng tương lai là gì và có ưu nhược điểm thế nào? Hãy cùng ConnextFX tìm hiểu qua bài viết dưới đây.
1. Hợp đồng tương lai là gì?
Hợp đồng tương lai có tên tiếng anh là Future contract. Đây là sản phẩm chứng khoán phái sinh xuất hiện đầu tiên tại Việt Nam. Vậy hợp đồng tương lai hay Future contract là gì?
1.1. Định nghĩa
Hiểu một cách đơn giản, hợp đồng tương lai là thỏa thuận giữa nhà đầu tư và người bán đối với một thời điểm nhất định trong tương lai và thời điểm này sẽ được xác định trước. Cụ thể, người bán và người mua sẽ thỏa thuận về giá của một loại tài sản cơ sở trong tương lai. Tài sản cơ sở của Future contract có thể là hàng hóa, một loại tiền tệ hoặc giá cổ phiếu, trái phiếu…
Hiên nay, ở Việt Nam, hợp đồng tương lai chỉ số VN30 đang là sản phẩm được giao dịch phổ biến, được niêm yết trên Sở giao dịch phái sinh Việt Nam (HNX).
1.2. Ví dụ về hợp đồng tương lai
Để hiểu rõ hơn về hợp đồng tương lai, hãy cùng tìm hiểu các ví dụ dưới đây:
Ví dụ 1: Doanh nghiệp X có nhu cầu mua 10.000 thùng dầu vào tháng 12/2023. Tháng 5/2023, doanh nghiệp X này đặt mua 10 Future contract dầu tại sàn giao dịch với giá $90/thùng, mỗi hợp đồng gồm 1000 thùng dầu. Đến tháng 9/2023, mỗi thùng dầu có giá $110/thùng. Tuy nhiên, do đã giao dịch hợp đồng tương lai từ tháng 5 nên doanh nghiệp X chỉ phải mua với giá $90/thùng.
Ví dụ 2: Người nông dân trồng cà chua bán cà chua theo hợp đồng tương lai do lo sợ rủi ro thời tiết khiến giá cà chua giảm. Đến kỳ thu hoạch, giá trên thị trường giảm so với thời điểm người mua giao dịch hợp đồng tương lai. Tuy nhiên, do đã giao dịch từ trước nên người nông dân vẫn bán được giá như kỳ vọng.
2. Cơ chế giao dịch thông qua hợp đồng tương lai
Cách mua bán hợp đồng tương lai không quá khó, cơ chế giao dịch của loại hợp đồng này gần giống như mua bán chứng khoán trên thị trường hiện nay. Tuy nhiên, sức hấp dẫn của sản phẩm chứng khoán phái sinh này đến từ việc người mua có thể giao dịch vào thời điểm trong tương lai mà không cần nắm giữ tài sản cơ sở tương ứng.
Việc giao dịch sẽ được thực hiện dựa trên kỳ vọng mà nhà đầu tư mong muốn với giá trong tương lai. Chính vì thế, dù thị trường tăng giá nhưng nhà đầu tư vẫn không phải bỏ thêm tiền so với thời điểm giao dịch.
3. Yếu tố cấu thành hợp đồng tương lai của chỉ số VN30
Hiện nay, hợp đồng tương lai chỉ số chứng khoán VN30 đang là sản phẩm đầu tiên và cũng là sản phẩm phổ biến nhất trên thị trường. Vậy sản phẩm này được cấu thành bởi những yếu tố nào?
- Tên sản phẩm: hợp đồng tương lai chỉ số VN30
- Mã hợp đồng: VN30FYYMM
- Tài sản được dùng làm tài sản cơ sở: Chỉ số VN30
- Hệ số nhân: 100.000 đồng
- Tháng đáo hạn: gồm 3 trường hợp là tháng hiện tại, tháng tiếp theo hoặc 2 tháng cuối của 2 quý tiếp theo (ví dụ: tháng 1 là tháng hiện tại, vậy tháng đáo hạn là: tháng 1, tháng 2, tháng 6 và tháng 9).
- Đơn vị giao dịch: 01 hợp đồng
- Hình thức giao dịch: khớp lệnh hoặc thỏa thuận
- Giá tham chiếu: giá cuối ngày của ngày giao dịch
- Biên độ giao động của giá: 7%
- Giới hạn vị thuế: với cá nhân là 5000 hợp đồng và với tổ chức là 10.000 hợp đồng.
- Phương pháp xác định giá: giá thanh toán cuối cùng được tính theo giá trị cơ sở đóng cửa của ngày giao dịch cuối cùng.
4. Công thức định giá hợp đồng tương lai
Giá của hợp đồng tương lai sẽ được tính toán dựa trên 02 yếu tố là cung và cầu thực tế của thị trường đối với một hợp đồng đó. Cụ thể, công thức tính như sau:
Giá trị HĐTP (F) = Giá hiện tại (S) – Lãi vãi (I) – Các khoản cổ tức (D) phát sinh trong thời gian còn lại
Trong đó:
- R = Se (r – d)T
- S: giá chỉ số VN30
- e = 2,71 và giá trị này không thay đổi
- r: Lãi vay
- d: lợi suất cổ tức bình quân
- T: thời gian nhà đầu tư nắm giữ đến khi hợp đồng đáo hạn.
5. Ưu điểm và rủi ro khi giao dịch hợp đồng tương lai
Chỉ số hợp đồng tương lai đang ngày càng phổ biến trên thị trường chứng khoán phái sinh. Tuy nhiên, bên cạnh nhiều ưu điểm nổi bật, Future contract cũng có một số nhược điểm mà nhà đầu tư cần lưu ý.
5.1. Ưu điểm
- Có tính thanh khoản cao: hợp đồng tương lai được giao dịch tập trung trên sở giao dịch, có tính thanh khoản cao và được rất nhiều nhà đầu tư ưu tiên lựa chọn. Người bán và người mua sẽ tập trung trên sở giao dịch chứng khoán, vì vậy, khả năng thanh khoản của sản phẩm này luôn được đảm bảo. Hơn nữa, hiện nay, giá và khối lượng của Future contract sẽ được công khai, sự minh bạch này giúp tính thanh khoản của sản phẩm cũng cao hơn.
- Lợi thế đòn bẩy: khi tham gia vào Future contract, nhà đầu tư sẽ có cơ hội thu về mức lợi nhuận cao chỉ với mức ký quỹ nhỏ so với giá trị hợp đồng. So với thị trường cơ sở, mức sinh lời của thị trường tương lai được đánh giá là cao hơn.
- Là công cụ bảo hộ an toàn: thị trường tài chính thường có nhiều rủi ro, việc lựa chọn hợp đồng tương lai có thể giúp nhà đầu tư quản lý rủi ro, bảo đảm an toàn cho danh mục. Trong trường hợp thị trường có sự biến động, nhà đầu tư có thể bán Future contract để tránh thua lỗ.
5.2. Rủi ro
Bên cạnh những lợi ích, Future contract cũng có một số nhược điểm như:
- Sản phẩm này chỉ phù hợp với những nhà đầu tư lướt sóng, muốn thu lời nhanh, không phù hợp với những nhà đầu tư dài hạn, nhà đầu tư ít có thời gian theo dõi bảng điện.
- Dù có lợi thế đòn bẩy nhưng đây cũng là yếu tố tiềm ẩn rủi ro, là con dao hai lưỡi. Trong trường hợp đưa ra dự đoán sai lầm về sự biến động của tài sản cơ sở so với thực tế, nhà đầu tư có thể nhận về những bất lợi và đối diện với việc thua lỗ lớn.
6. Chiến lược giao dịch với hợp đồng tương lai
Hợp đồng kỳ hạn và hợp đồng tương lai là hai sản phẩm được nhiều nhà đầu tư quan tâm, lựa chọn. Vậy với Future contract, khi giao dịch nhà đầu tư cần có chiến lược như thế nào?
6.1. Giao dịch dự đoán xu hướng giá
Trước khi giao dịch với Future contract, nhà đầu tư cần dự đoán xu thế giá của tài sản cơ sở, sau đó đặt lệnh theo dự đoán đó. Trong trường hợp bạn tin rằng giá sẽ tăng trong tương lai, bạn có thể vào lệnh mua, khi giá tăng đến mức mong muốn, hãy bán Future contract để hưởng lợi từ phân chênh lệch.
Ngược lại, nếu dự đoán thị sẽ giảm điểm, nhà đầu tư sẽ đặt lệnh bán trong tương lai. Khi giá của thị trường giảm đến mức như mong muốn, hãy đặt lệnh bán. Thị trường chứng khoán phái sinh giao dịch hai chiều, vì vậy, đây sẽ là cơ hội để nhà đầu tư nâng cao lợi nhuận cho mình.
6.2. Giao dịch theo ngày
Giao dịch theo ngày là chiến lược được nhiều nhà đầu tư lâu năm lựa chọn. Với chiến lược này, nhà đầu tư sẽ đóng tất cả các lệnh hiện có có khi thị trường đóng cửa. Điều này sẽ giúp hạn chế tác động tiêu cực của việc biến động giá qua đêm. Đây là chiến lược phù hợp với những nhà đầu tư có tài sản có mức biến động mạnh.
Hy vọng qua bài viết trên đây của ConnextFX, bạn đã hiểu rõ hơn về hợp đồng tương lai. Đây là một sản phẩm chứng khoán phái sinh còn khá mới tại Việt Nam. Tuy nhiên, Future contract được dự đoán sẽ còn phát triển mạnh mẽ hơn nữa trong tương lai. Hiểu rõ sản phẩm này sẽ giúp bạn mở rộng cơ hội đầu tư, nâng cao tỷ lệ chốt lời trong tương lai.
